Kürtaj Nedir?
Kürtaj, rahim içerisindeki hamileliğin çeşitli yöntemlerle sonlandırılma operasyonudur. Kürtaj yalnızca istemli gebeliklerin sonlandırılması için yapılmaz, düşük sonrası içeride kalmış olan gebelik parçalarını almak için ya da ölü gebelikleri, boş gebelik gibi durumlarda parça almak için de yapılır. Dış gebelik kürtaj ile sonlandırılamaz, ameliyat ya da ilaç tedavisi gerektirir. Aslında kürtaj yalnızca gebeliğin sonlandırılması için değil hamile olmayan kişilerde rahim içerisinden alınan parçalar için de kullanılan tıbbi bir terimdir. D&C ya da D/C şeklinde kısaltılabilir.
Bu harfler Dilatasyon kürtaj’ın kısaltılmış halidir. Dilatasyon, serviksin (rahim kanalı) genişletilmesi anlamına gelir. Serviksin genişletilmesi rahim içerisine kürtajı yapmak için gerekli aletleri (aspiratör ya da küret, kanül) sokabilmek için gereklidir. Bu genişletme işleminde ince çubuk şeklinde kalınlıkları giderek artan metal bujiler kullanılır. Çoğunlukla bu genişletme işlemi gerekmeden direkt ince plastik kanül serviksten içeri geçirilerek kürtaj operasyonu yapılabilir.
Kürtaj, vücudun boşlukları içerisinde yer alan istenmeyen dokuları kazıyıp alma işlemidir. Bu tanım, kürtajın genel tanımı olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat bu terimin yaygın anlamı, istenmeyen veya sıkıntılı gebeliklerin sonlandırılması için yapılan tıbbi müdahaledir. Fransızca bir kelime olan kürtaj, “curer” fiilinden türetilmiştir. Bu kelime yaygın olarak istenmeyen ya da sorunlu gebelikler için kullanılsa da diş hekimliğinde yahut kemik ameliyatlarında da bu terime yer verilmektedir.
Kürtajla ilgili bilinmesi gereken oldukça fazla başlık bulunmaktadır. Çünkü bu tıbbi müdahale oldukça önemlidir ve kürtaja başvurulmadan önce bu konuda yeterli bilgi sahibi olmak gerekmektedir.
Kürtaj işleminin aşamaları:
Halk dilinde Bebek aldırma olarak bilinen kürtaj, önceden metal sivri küreklerle kazıyarak yapılırdı. Bu yöntem, rahimin delinmesi veya rahimde yapışıklık konusunda risk faktörü idi. Fakat günümüzde oldukça fazla yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemlerin her birinin kendine özel çeşitli teknikleri bulunmaktadır.
Kürtajdan önce ultrasonografi ile hamileliğin haftası ve bebeğin canlılığı kontrol edilir. Kürtaj işlemine başlarken hasta jinekolojik muayeneye alınır. Spekulum denilen muayene aleti vajina içerisine alınır. Vajina ve serviks antiseptik madde ile temizlenir. Bu ana kadar hiç bir ağrı hissedilmez. Daha sonra hastanın tercih ettiği anestezi türü (lokal ya da genel anestezi) anestezi uzmanlarınca uygulanır. Genel anestezi için hastanın kolundan damar ve serum aracılığıyla ilaçlar verilir. Kişi derin bir uyku halinde gibidir ve hiçbir şey hissetmez. Operasyondan sonra hasta uyandırılır. Eğer hasta kürtaj sırasında lokal anestezi tercih etmişse servikse iğne ile anestezi yapılır.
Daha sonra vakum yöntemi ile gebelik materyali rahimden alınır. Spekulum dışarı çıkarılır ve genel anestezi uygulanmışsa hasta uyandırılır. Hastanın uyanması ortalama 5-10 dakika sürer. Lokal anestezi uygulanmışsa hasta 5 dakika dinlendikten sonra ayağa kalkabilir. Ardından ultrason ile rahim içerisine tekrar bakılıp, temiz olduğundan, parça kalmadığından emin olunur. Hasta kürtaj uygulamasından sonra kısa bir süre (10-20 dakika kadar) dinlenerek günlük hayatına dönebilir. Günlük işlerini rahatlıkla yapabilir. operasyondan sonra hafif kasık ağrıları ve az miktarda kanama meydana gelebilir, bu normal bir durumdur.
Kürtajın ne gibi riskleri vardır?
Tecrübeli hekimler tarafından uygulanıldığında, normal gebelik döneminde yapılan kürtaj işlemi esnasında oluşabilecek riskler oldukça azdır. Yine de bir cerrahi işlem olduğu için bazı riskler de taşır.
Bilindiği üzere her tıbbi müdahalenin kişi üzerinde çeşitli riskleri vardır. Bu nedenle kürtaj işlemi ile ilgili de bazı riskler bulunmaktadır. Fakat doğru bir şekilde, kurallara uygun ve hijyene önem verilerek bu işlem yapıldığında, risk oranı oldukça düşmektedir.
Peki kürtajın riskleri nelerdir?
- Enfeksiyon: Rahmin içine girilerek yapılan kürtajlarda, kullanılan bütün aletlerin oldukça steril olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra işlem öncesinde rahim ağzının mutlaka antiseptik solüsyonla temizlenmesi gerekmektedir.
- Kanama: Gebelik süresi 10. haftadan fazla olmadığı sürece çok fazla olmamaktadır. Fakat yine de müdahale esnasında ya da sonrasında az miktarda bir kanama olabilmektedir.
- Rahim İçinde Yapışıklık Olması (Asherman Sendromu): Rahim içerisindeki doku, travmaya aşırı tepki verdiğinde ya da rahim içerisi aşırı bir şekilde kazındığında rahim içerisinde yapışıklık meydana gelebilmektedir.
- Rahmin Delinmesi: Rahim ağzı dar olan kişilerin rahimlerinin genişletilmesi esnasında kullanılan bujiler, rahmin delinmesine neden olabilmektedir.
- Anesteziye Bağlı Riskler: Anesteziye bağlı risklerden en önemli ve tehlikelisi, mide içeriğinin akciğere kaçmasıdır. Eğer işlem esnasında mide boş kalırsa, bu sorun da önlenmiş olur.
- Rahimde Parça Kalması (Rest Plasenta): Eğer işlem sonrasında kanama oldukça fazla ise rahimde parça kalma ihtimali bulunmaktadır. Böyle bir sorun olduğunda çeşitli ilaçlarla rahimdeki parçanın atılması sağlanmaya çalışır fakat eğer bu yöntem etkili olmazsa tekrar ufak bir müdahale ile rahim temizlenir.
- Rahim ve bağırsak delinmeleri
- Kürtaj sonrası kanamalar
- Rahim içinde kürtajdan sonra parçalar kalması
- Operasyon sonrası rahimin içinde enfeksiyon gelişmesi (endometrit)
- Anesteziye bağlı sorunlar çıkması
- Rahim içi dokunun (endometrium) hasar görmesi ya da rahim içinde yapışıklıkların oluşması (Asherman Sendromu) sonucunda adet görememe ya da adet sayısında azalma.
Hangi Kürtaj Türleri Daha Sağlıklıdır:
Genellikle kürtaj (küretaj) rahim içinden doku almayı ifade eden bir terimdir. En çok rahim içindeki gebeliğin bitirilmesi için uygulanır. Bunun haricinde, tanı amacıyla biyopsi ya da tedavi amacıyla da yapılabilmektedir. Bu durumda uygulanırsa bu operasyona ‘probe küretaj’ adı verilir.
İsteğe bağlı olarak gebeliklerin sonlandırılması amacıyla belirlenen kürtaj, yasalara göre ‘son adet görülme tarihinden sonraki 10 hafta’ ile sınırlandırılmıştır. Buna ‘yasal tahliye ya da küretaj’ denir. Yasalar gereği bu operasyonu ülkemizde yalnızca jinekologlar yapmakla yetkilidir. Yapılan uygulama hasta ve doktor arasında gizli kalır.
Eğer kişinin ciddi bir sağlık sorunu varsa ve gebelik onun için ciddi bir risk yaratıyorsa yâda gebeliğine zarar veren ama kendisinin kesinlikle kullanması gereken ilaçlar varsa hastaya ‘terapotik küretaj’ yapılır. Bu operasyon için birden fazla doktorun onayı gerekir mutlaka bir sağlık kurulu raporu alınmalıdır.
Kürtaj yöntemleri, işlemin dayandığı metotlar hakkında bilgi vermektedir. Kürtaj yöntemlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Medikal Kürtaj
- Cerrahi Kürtaj
- Probe Kürtaj
- Vakumlu Kürtaj
- Fraksiyone Kürtaj
- Pipelle Kürtaj ya da Biyopsi
- Bumm Kürtaj
- Revizyon Kürtaj
Kürtaj, genel olarak yukarıdaki gibi 2 başlık altında değerlendirilmektedir. Bunlardan biri medikal kürtajken diğeri de cerrahi kürtaj olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kürtajla İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Pek çok insan, kürtaj ile ilgili çeşitli soruların cevaplarını merak etmektedir. O sorulardan bazıları şunlardır:
Kürtajdan Sonra Kanama ve Ağrı Olur mu?
İşlem sonrasında adet kanamasına benzeyen bir kanama görülebilir. Fakat bu, oldukça azdır. Bunun yanı sıra kasıklarda az bir ağrı da meydana gelebilir. Çoğunlukla işlemden bir hafta sonra hasta kontrole çağrılır, rahimde parça kalıp kalmadığı belirlenir. Rahimde parça kalmışsa eğer, yeniden bir müdahale yapılır.
Kürtajdan Sonra Adet Düzeni Bozulur mu?
Pek çok insan tarafından merak edilen sorulardan bir tanesi de kürtajdan sonra adet düzeninin bozulup bozulmadığına dairdir. Kürtaj sonrası ilk 1 ay, adette bir düzensizlik meydana gelebilir. Fakat daha sonra adet, düzenli bir hale gelir.
Kürtajdan Sonra Tekrar Hamile Kalınabilir mi?
Hamileliğin 10. haftasından önce yapılan kürtaj işlemleri, dikkatli yapıldığı sürece kısırlık riskini ortadan kaldırmaktadır. Eğer genişletme işlemleri dikkatli ve yavaş bir şekilde yapılırsa düşük, önlenmiş olur. Fakat 10. haftadan sonra yapılan işlemlerde kısırlık riski bulunmaktadır. Fakat bu risk, oldukça azdır. Bu konuda dikkat edilmesi gereken husus, kürtajdan sonra minimum 3 ay gebelikten korunmadır.
Kürtaj İşlemi Nerede Yapılır?
Kürtaj, lisansı bulunan özel hastane ile kliniklerde ve devlet hastanelerinde yapılmaktadır. Bu kurumların hijyenik ve tam teşekküllü olması, işlem açısından oldukça önemlidir. Bu işlem, çoğunlukla uzman-tecrübeli jinekolog cerrahlar tarafından yapılmaktadır. Fakat dahiliye doktorlarının da kürtaj ruhsatı bulunmaktadır.
Kürtajın Yapılacağı İdeal Hafta Nedir?
Bu işlem, rahim içerisinde gebelik kesesi görülmesi sonrasında gerçekleştirilebilmektedir. Gebeliğin 5-7. haftaları, istenmeyen belirtilerin daha az görüldüğü haftalar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kürtaj İzni Nedir?
Kürtaj izni ile ilgili bilinmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilmektedir:
- 18 yaşından büyük kadınlar, tek başlarına kürtaj kararı verebilmektedir. 18 yaşından küçük olan hamilelerde, bu işlem için anne ile baba onayı ve savcılık izni gerekmektedir.
- Tecavüz vb. olaylarda bu işlem için mahkeme onayı gerekmektedir.
- Akli melekeleri yerinde olmayan hamile kadınlar için savcılık onayıyla kürtaj işlemi yapılabilmektedir.
- Annenin sağlığı tehlikede ise eğer ya da bebek üzerinde gelişimsel anormallik var ise doktor heyet raporu ile beraber gebeliğin 10. haftasından sonra kürtaj
Cerrahi Kürtajın Avantajı Nelerdir?
Cerrahi kürtajda işlem oldukça kısa sürmektedir. Ayrıca bu işlemden sonraki kanama, ilaç kürtajından daha az olmaktadır. Ayrıca cerrahi kürtajın hastanede uygulanması, istenmeyen belirtilerin görülmesini engellemektedir. Bu işlem sonrasında en az 2 saatlik gözetim süresinden sonra eve dönülebilmektedir.
Cerrahi Kürtajın Dezavantajları Nelerdir?
Bu işlemde vajinaya yabancı bir alet sokulmaktadır. Bu durum ise rahatsız vericidir. Ayrıca işlem sırasında yapılan anestezinin çeşitli yan etkileri bulunmaktadır. Kullanılan ilaçlarda da bazı yan etkiler mevcuttur. Cerrahi kürtaj, gebeliğin 5. haftasından sonra uygulanabilmektedir.
Kürtajın Yapılmaması Gereken Durumlar Nelerdir?
Bazı durumlarda kürtajın yapılması oldukça tehlikelidir. Peki bu durumlar nelerdir?
- Sigara bağımlılığınız varsa,
- 34 ve daha büyük yaşta iseniz,
- Birden fazla yumurtalık ameliyatı geçirdiyseniz,
- Çikolata kistiniz varsa,
- Tek yumurtalığınız varsa,
- Ailenizde erken menopoz öyküsü bulunuyorsa,
Kürtaj işleminin yapılmaması gerekmektedir.
Kürtaj İşleminin Fiyatı Ne Kadardır?
Kürtaj işleminin fiyatı, bazı etkenlere göre değişiklik göstermektedir. Türk Tabipler Birliğinin belirlediği fiyatlandırma üzerinden bu işlem için bir fiyatlandırma belirlenmektedir. Fakat işlem sırasında uygulanan anestezi, işlemin yapıldığı hastane, gebelik haftası gibi unsurlar, fiyatın değişmesine neden olmaktadır. Her hastanenin kürtaj fiyatı farklılık gösterebilmektedir. Fakat işlem nerede yaptırılırsa yaptırılsın, hijyenik bir şekilde uygulanmalıdır.
Cerrahi Kürtaj İşlemlerinde Niçin Genel Anestezi Uygulanmaktadır?
Bu işlemlerde anestezi uygulanması oldukça önemlidir. Fakat anestezinin türü, kişinin onayı ile belirlenmektedir. İşlem esnasında lokal anestezi de uygulanabilmektedir. Fakat bu durum, kişinin duygusal yönden yıpranmasına neden olmaktadır. Bu nedenle genellikle genel anestezi tercih edilmektedir.
Başarısız Kürtaj Nedir?
Başarısız kürtaj, bebeğin alınamaması durumudur. Bazen ultrasonda görülmeyen ya da çok küçük olan gebeliklerde, bebeğin alınamaması gibi bir risk oluşmaktadır. Bu sorunun çözümü adına gebelik kesesi ultrasonda görünür olmadan gebelik sonlandırma işlemi uygulanmamalıdır. Bunun yanı sıra işlemden sonra rahmin temiz olup olmadığı kontrol edilmelidir. Peki başarısız kürtaj belirtileri nelerdir?
- Kasık ağrısı
- Kanama
- Hamilelik belirtilerinin devam etmesi
İşlem sonrasında bu belirtilerden herhangi biri bile görülse doktora gidilmeli ve doktor muayenesinden geçilmelidir.